Jak zachęcić i nauczyć dziecko samodzielnie odrabiać lekcje

[Gość IWA23]

Dzień dobry.
Mój syn ma zdiagnozowane ADHD i mamy problem z odrabianiem lekcji.Syn nie chce odrabiać samodzielnie lekcje a jak się zabierze mimo że mu się wytłumaczy co ma zrobić robi to byle jak tzn bardzo często źle.Oczekuje od nas że będziemy z nim odrabiać a najlepiej żeby mu wszystko mówić a on będzie tylko wpisywał.On ma już skończone 9 lat,chodzi do 3 klasy siłą rzeczy musiał by już samodzielnie pracować a on jak się uprze to nic nie pomaga nie będzie odrabiał lekcji a jak się zlituje to robi to byle jak.Mój syn sprawia wrażenie że mu w ogóle nie zależy na nauce i to nie tylko moja opinia ale też nauczycieli w szkole.syn ma dzielony czas na przyjemności i na naukę i najczęściej to z nim ustalamy ale jak przychodzi pora nauki to najczęściej jest afera z jego strony robi wszystko żeby się nie uczyć.Proszę o jakieś rady,co bym mogła zrobić jak go zachęcić do nauki nie tylko w domu ale też i w szkole.

[J.Kruszyńska-Buryta]

Droga Mamo,

motywowanie dziecka do nauki to proces, który trwa od początku drogi edukacyjnej. Im więcej trudności napotyka dziecko na tej drodze i im mniej ma możliwości sprostania im, tym trudniej mu odnaleźć pasję w poznawaniu i nauce.

Niestety szkoła nie sprzyja motywowaniu do nauki a poprzez system oceniania często zniechęca zwłaszcza te dzieci, które mają trudności w koncentracji uwagi lub nieharmonijnie się rozwijają.

Pani synowi na pewno trudno się skupić przez 45 min lekcji a co za tym idzie trudno mu zapamiętać cały materiał lekcyjny. Ponieważ mu trudniej, szuka sposobów na poradzenie sobie z tym. Najprościej i najłatwiej jest poddać się i niestety bez pomocy i wsparcia dzieci z trudnościami poddają się. Dorośli widzą dziecko, które robi byle jak, nie stara się i od razu przylepiają mu łatkę "lenia". I dziecko wchodzi w tę rolę...Często nie dostrzega się starań dziecka, bo widzi się kiepski efekt końcowy, więc zamiast pochwały za starania i wysiłek dziecko otrzymuje krytykę za słaby wynik. "Więc po co się starać -myśli sobie dziecko- skoro i tak zawsze mi nie wychodzi?skoro i tak jestem najgorszy leń???" I w ten sposób wytwarza się błędne koło...Efekt po paru latach jest widoczny w postaci zniechęconego, zbuntowanego ucznia, który ledwo wychodzi na miernych albo trójkach, który nienawidzi szkoły i wszystkiego co się z nią wiąże.

Więc jak zachęcić dziecko do nauki?

Poniżej wkleiłam część materiałów, które udostępniam rodzicom uczniów w mojej szkole.

I. W jaki sposób podsycać wewnętrzne pragnienie uczenia się?
1. Wykazuj dziecku powiązania między wiedzą książkową a codzienną rzeczywistością. Warto pokazywać związki między materiałem szkolnym a codziennym życiem. Oznajmiać, że dane zadanie pomoże wykształcić przydatne i niosące satysfakcję umiejętności:
 Powiąż wiedzę naukową z naturalnymi zjawiskami przyrodniczymi
 Odnieś wiedzę społeczną i historyczną do współczesnych wydarzeń
 Wskaż na podobieństwa literatury do życiowych doświadczeń i problemów
 Podkreślaj zastosowanie matematyki w codziennym życiu
 Odwołuj się do rzeczy, które mają dla dziecka znaczenie
2. Poszerzaj wiedzę zdobywaną w szkole
 Wzbudzaj pozaszkolne zainteresowania i pasje
 Wzbogacaj paletę doświadczeń dziecka
3. Pozwól dziecku mieć „ograniczone” zainteresowania- „Wykonuj przyzwoicie zadania, które musisz robić, natomiast te, które rzeczywiście Cię interesują rób świetnie.”
4. Zademonstruj entuzjazm do uczenia się na własnym przykładzie.
5. Unikaj promowania negatywnego podejścia do kwestii nauki w szkole, np.” Twoja nauczycielka przesadza z zadaniami. Ja też nie byłbym w stanie wykonać tylu zadań.” Gdy dziecko ma kłopoty z odrobieniem prac, pokaż, że rozumiesz, co czuje twoje dziecko, ale spróbuj pomóc mu znaleźć jakieś pozytywne strony prac domowych.
6. Naucz dziecko metod wyszukiwania informacji.
7. Podkreślaj znaczenie nauki jako celu. „ Nie ważne, jakie oceny zdobywasz, ważne ile wiedzy posiądziesz."
 Podkreślaj, że nauka jest ważniejsza niż ocena. „Tylko wiedza zdobyta przyda Ci się w życiu. Nie ocena.”
 Przypominaj dziecku doświadczenia, które pomogły w nauce Tobie lub twojemu dziecku.
 Pokazuj jak ważna jest umiejętność wykorzystywania własnych błędów i nieudanych prób do zrozumienia istoty problemu. Wytłumacz dziecku, ze błędy są naturalną częścią procesu nauki.
 Bądź wzorem pozytywnej postawy wobec własnych błędów.
 Pomóż dziecku uczyć się na własnych błędach i niepowodzeniach.
 Nie pozwól by ktokolwiek inny śmiał się z błędów innych
II. Nic nie motywuje dzieci bardziej niż kompetencje.
Uczucie satysfakcji i przyjemności motywuje dzieci do nauki. A to daje nam wykonanie zadań w sam raz- ani za łatwych ani za trudnych.
1. Dzieci najlepiej pracują, gdy:
 Mają jasno określone cele
 Otrzymują natychmiastową, precyzyjną informację zwrotną
 Pracują ciężko na poziomie swoich umiejętności lub odrobinę powyżej tego poziomu
2. Poprzez rozmowę rozbudowujesz zdolności werbalne dziecka
3. Wprowadzaj czas cichego, lub głośnego czytania, niech to będzie wasz mały rytuał
4. Pamiętaj, że dzieci robią to, co robisz, a nie to, co do nich mówisz! Bądź dla nich przykładem.
5. Organizuj zabawy tematyczne:
 Wyliczenie łącznej ceny zakupów w supermarkecie
 Wyliczenie, co korzystniej kupić: sześciopak soku czy jeden duży?
III. Stworzenie sprzyjających warunków do nauki.
1. Podczas odrabiania lekcji zadbaj o mniejszą ilość hałasu i zakłóceń: rozmowy, telewizja czy rodzeństwo
Postaraj się by biurko było puste, tylko zeszyt, długopis i książka.
Dziel czas nauki na etapy: 20 min pracy, 5 min przerwy. Przeplataj prace domowe: 10 min język polski, 10 min matematyka potem znowu polski, by mózg się nie nudził. Przeplataj zadania trudne z łatwymi.
2. Wykształcaj w dziecku umiejętność samodzielnego uczenia się
 Dokładne czytanie poleceń
 Zadawaj pytania dotyczące przeczytanego tekstu, aby sprawdzić czy zrozumiało jego treść
 Zachęcaj go do nakreślania planu i tworzenia plansz obrazowych
 Naucz go jak używać kalendarzyka
 Pomóż mu określić indywidualne cele, by zmagało się samo ze sobą
IV. Poczucie kompetencji jest równie ważne jak sama kompetencja.
Jeśli dziecko wierzy, ze jest niekompetentne, to nie widzi sensu w próbie zmagania się z trudnościami. Dzieci tracą pewność siebie i swoich kompetencji w ostatnich klasach szkoły podstawowej, poprzez porównywanie, oczekiwania dorosłych i własne nierealistyczne cele.
Gdy zauważysz oznaki zwątpienia dotyczące kompetencji w jakieś dziedzinie, rób, co w twojej mocy, by temu zapobiec.
1. Zapewnij pozytywne, informacyjne sprzężenie zwrotne. Pochwal je za osiągnięcia. Im starsze dziecko, tym coraz bardziej potrzebuje potwierdzenia ze strony dorosłych, ze posiadają niezbędne umiejętności. Im bardziej konkretne i precyzyjne informacje mu przekazujesz, tym większy efekt osiągniesz! Ogólne pochwały nie motywują tak mocno, jak opis tego, co dobrze lub lepiej zrobiło, ponieważ identyfikują jego kompetencje. Chwaląc:
 Bądź konkretny/a
 Chwal tylko za osiągnięcia wymagające wysiłku
 Chwal za wytrwałość
 Chwal wykorzystując różne strategie
 Chwal za osobiste postępy nie odnosząc się do współzawodnictwa w klasie lub do własnych oczekiwań
 Chwal uczynki nie dziecko
 Chwal z rozsądkiem. Pomóż dziecku samemu ocenić swoją pracę poprzez pytania typu: ”Co o nim sądzisz?”
 Bądź szczery/szczera. Lepiej nie chwalić, gdy nie myślisz tak
2. Skup się na roli twojego dziecka. Podkreślaj zwłaszcza jego wytrwałość, koncentrację i organizację.
3. Wyraźnie komunikuj dziecku, że w nie wierzysz. Czasem po prostu przypominaj dziecku, to, co już wie czy umie i w ten sposób podbudowujesz jego wiarę, która pomoże mu wykonać kolejny krok.
4. W sytuacji, gdy dziecko boryka się z trudnym zadaniem i czuje się zniechęcone potwierdź jego uczucia. Przyznaj, że to zadanie jest trudne, a potem zachęć go lub podaj konkretną sugestię mającą mu pomóc je rozwiązać.
5. Pokaż dziecku jak dzielić duże zadania na mniejsze części.
6. Stosuj konstruktywną krytykę, a nie złośliwą czy destrukcyjną. To ona podnosi kompetencje. Opisz, co dobrze zrobił i z czym ma jeszcze problem i podaj swoje oczekiwanie czy propozycje, np. ”W ostatnim tygodniu odrobiłeś większość prac domowych. I nie przeczytałeś lektury szkolnej. Oczekuję, że przeczytasz ją do końca tego tygodnia.”
7. Staraj się nie współczuć dziecku. Współczucie podkopuje ufność dziecka we własne możliwości.
8. Pokaż dziecku realne cele: nauka to nie szybki bieg do mety, tylko wytrwałe posuwanie się do przodu. Unikaj przy tym porównywania z innymi dziećmi, czy z rodzeństwem. Nie zachęcaj do konkurencji! Niech dzieci skupiają się na własnych osiągnięciach. Badania pokazują, ze współzawodnictwo zniechęca do podejmowania wysiłków, sprzyja pobieżnemu wykonywaniu zadań i niszczy kreatywność dziecka.
V. Samodzielność, swoboda wyboru i odpowiedzialność- czynniki sprzyjające motywacji.
Dzieci lubią się uczyć, gdy nie czują się do tego przymuszane tylko same są odpowiedzialne za swoje wyniki. Samodzielność pozwala odczuć dumę z własnych osiągnięć.
1. Pozwalaj dziecku wybierać. Dawaj mu wybór: „To albo tamto. Co wolisz?”
2. Kiedy wprowadzasz nowe ograniczenie, wyjaśnij, dlaczego to robisz.
3. Nie wykorzystuj poczucia winy czy obowiązku, by zmusić dziecko do pracy
4. Zamiast wydawać polecenia, pytaj i przekazuj informacje, np. Zamiast: „ Natychmiast posprzątaj!” Lepiej: „ Widzę, że jeszcze nie jest posprzątane? Bardzo mnie to złości. Oczekuję, że do pół godziny wszystko będzie poukładane.”
5. Pamiętaj, by okazywać akceptację dziecku niezależnie od sytuację.” Kocham Cię i nie pozwalam.” Wytłumacz dziecku, ze kochasz je nie zależnie od ocen.
6. Wysyłaj dziecku przekazy świadczące o tym, że wierzysz, iż zdolności i umiejętności można rozwijać.
7. Pobudzaj i pochwalaj wytrwałość i wysiłek! Jeśli twoje dziecko nie przykłada się do nauki, chwal je przy każdej oznace wysiłku, nawet, gdy nie przynosi on od razu sukcesu.

Mam nadzieje, ze powyższa lektura pomoże Pani odnaleźć z synem radość z nauki.

pozdrawiam Joanna Buryta