Dr n. med. Jolanta Popielska

Jak najbardziej, owsica bardzo łatwo i szybko się przenosi. Zapadają na nią głównie małe dzieci, u których zachowania higieniczne nie są jeszcze nawykiem, ale także członkowie ich rodzin. Można się nią zarazić, przede wszystkim przy całodobowym, bliskim kontakcie między domownikami lub osobami przebywającymi stale w "zamkniętym" środowisku. Najbardziej narażone są osoby, które śpią w tym samym mieszkaniu, zdecydowanie rzadziej do zarażenia może dojść w przedszkolu lub szkole. Chorobą zarażamy się przez spożycie skażonego jedzenia, wkładanie do ust palców lub przedmiotów, na których znajdują się jaja owsika, a także poprzez wdychanie powietrza z unoszącymi się w nim jajami inwazyjnymi, a następnie połykanie wprowadzonych tą drogą do jamy ustnej jaj. Brudne ręce, przedmioty codziennego użytku takie jak zabawki, ręczniki, pościel, sztućce – wszędzie tam może znajdować się źródło zarażenia. Dlatego zaleca się, żeby leczeniu farmakologicznemu poddali się wszyscy domownicy. Aby leczenie było skuteczne, kurację należy powtórzyć po dwóch – trzech tygodniach.

Początkowo, a także przy zarażeniu niewielką liczbą owsików dziecko może nie mieć żadnych objawów choroby. Nasilają się one wraz z długością trwania zarażenia oraz zakażeniem większą liczbą tych pasożytów. Najczęściej główną dolegliwością jest nieprzyjemne swędzenie w okolicy odbytu, które wzmaga się przede wszystkim wieczorem i w nocy. To wtedy aktywizują się samice wędrujące do okolic odbytu, gdzie składają jaja. Swędzenie towarzyszące poruszającym się owsikom może prowadzić do zaburzenia snu u dziecka (bezsenność, nadmierna senność, wybudzanie się w nocy, "wędrowanie" po łóżku). Jeśli choroba trwa długo, jako konsekwencja przewlekłego zmęczenia wynikającego z niewyspania, owsica może powodować bladość skóry, "sińce" i "worki" pod oczami oraz prowadzić do kłopotów z koncentracją. Dziecko często staje się nadpobudliwe i niespokojne. Objawami tego może być zgrzytanie zębami i moczenie nocne. Maluch może mieć gorszy apetyt. Z tego powodu może chudnąć i słabo przybierać na wadze. W przypadku podejrzenia owsicy, zalecam pobranie wymazu z odbytu w kierunku owsików. Rutynowo zaleca się 3-krotne takie badanie, dzięki czemu szansa na potwierdzenie zarażenia sięga 90%. Jeśli przypuszczenia potwierdzą się, proszę udać się do lekarza w celu dobrania indywidualnego leczenia.

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy kobietę ciężarną z potwierdzoną owsicą należy leczyć przyczynowo. Stanowi to problem terapeutyczny, a podejście do niego powinno być indywidualne. Żaden z leków nie jest dopuszczony do stosowania w czasie ciąży. Brakuje wystarczających danych (kontrolowanych badań) dotyczących bezpieczeństwa stosowania leków na owsicę u kobiet ciężarnych. W przypadku leków zawierających pyrantel badania na zwierzętach nie wykazały szkodliwego wpływu na płód. Jednak ze względu na brak kontrolowanych badań klinicznych, dotyczących stosowania embonianiu pyrantelu u kobiet w ciąży, nie zaleca się stosowania się tego produktu leczniczego, z wyjątkiem przypadków, w których przewidywane korzyści dla matki przewyższają ryzyko dla płodu. Decyzja o leczeniu powinna być zatem podjęta po dokładnym rozpatrzeniu sytuacji, próbie określenia masywności zarażenia u ciężarnej, zgłaszanych przez nią dolegliwości. Zawsze decyzja musi być wspólna – lekarza i ciężarnej. Kobieta musi wyrazić pisemną zgodę na zastosowanie leczenia. Należy zwrócić szczególną uwagę na skrupulatne przestrzeganie zasad leczenia niefarmakologicznego, do których należy dokładne codzienne sprzątanie mieszkania, częsta zmiana bielizny, pranie i prasowanie odzieży i pościeli, wietrzenie pomieszczeń. Ciężarna matka dziecka z owsicą powinna często myć ręce i nie spać w jednym łóżku z zarażonym dzieckiem. Powinna również dbać o codzienne wypróżnienia (np. pestki dyni pobudzające perystaltykę przewodu pokarmowego) i odpowiednią dietę z dużą zawartością błonnika i białka, a z ograniczeniem węglowodanów.

Objawy tej choroby to przede wszystkim świąd w okolicy odbytu. W tej części ciała można zauważyć owsiki - białe, ruchliwe, jedno-centymetrowe niteczki. W sporadycznych przypadkach jest to możliwe, aby zaobserwować je w stolcu. Jeśli choroba trwa długo, może towarzyszyć jej szereg innych symptomów. Początkowo, a także przy zarażeniu niewielką liczbą owsików można nie mieć żadnych objawów choroby. Nasilają się one wraz z długością trwania zarażenia oraz zakażeniem większą liczbą tych pasożytów. Najczęściej główną dolegliwością jest nieprzyjemne swędzenie w okolicy odbytu, które wzmaga się przede wszystkim wieczorem i w nocy. To wtedy aktywizują się samice wędrujące do okolic odbytu, gdzie składają jaja. W przypadku podejrzenia owsicy można pobrać wymaz z odbytu w kierunku owsików. w. Rutynowo zaleca się 3 krotny wymaz z odbytu, dzięki czemu szansa na potwierdzenie zarażenia sięga 90%. Jeżeli nie mamy możliwości zaopatrzenia się w gotowy zestaw do pobrania wymazu z odbytu w kierunku owsików (rzadko dostępne w aptekach), można takie badanie wykonać domowym sposobem.

Objawy, które Pani zauważyła u synka mogą wskazywać na to, że możemy podejrzewać u niego pasożyty, ale bez wykonania badania nie będzie możliwe potwierdzenie tych podejrzeń. Aby rozwiać wątpliwości zalecam pobranie wymazu z odbytu w kierunku owsików. Rutynowo zaleca się 3 krotny wymaz z odbytu, dzięki czemu szansa na potwierdzenie zarażenia sięga 90%. Jeżeli nie mamy możliwości zaopatrzenia się w gotowy zestaw do pobrania wymazu z odbytu w kierunku owsików (rzadko dostępne w aptekach), można takie badanie wykonać domowym sposobem. Kawałek taśmy klejącej należy przykleić do skóry dziecka w okolicy odbytu, lekko uciskając. Po wykonanej czynności należy delikatnie odkleić plaster od skóry i przylepić na niewielką przezroczystą płaską powierzchnię (szkło, plastik), starając się, żeby pod przylepcem nie pozostały pęcherzyki powietrza. Następnie zweryfikować podejrzenia w laboratorium parazytologicznym. Łatwiejszym sposobem wydaje się pobranie próbki na patyczek do uszu. Należy z jednej strony owinąć patyczek przezroczystą folią spożywczą, przymocowując ją do nasady. Następnie zamoczyć folię w niewielkiej ilości wody w temperaturze pokojowej (co zwiększa przyczepność jaj) i mokrą folią wymazać okolicę odbytu (na zewnątrz, bez wkładania patyczka do środka odbytu). Po pobraniu wymazu należy umieścić patyczek wraz z folią w zamykanym, czystym pojemniku np. do pobierania moczu i dostarczyć do laboratorium parazytologicznego gdzie próbka zostanie zweryfikowana pod kątem obecności owsików. Jeśli wyniki badania potwierdzą podejrzenia i okaże się, że synek ma owsiki, proponuję udać się do lekarza pierwszego kontaktu tak, aby dobrał on skuteczne i bezpieczne leczenie. Istnieje również możliwość wykonania badań bez skierowania od lekarza pierwszego kontaktu. Niestety wówczas badania te są płatne. U dzieci powyżej drugiego roku życia, aby skutecznie i bezpiecznie pozbyć się problemu owsików, należy wdrożyć leczenie lekiem przeciwpasożytniczym. Do powodzenia kuracji niezbędne jest również wyeliminowanie źródeł zarażenia wtórnego. Aby nie dochodziło do ponownego zarażenia zależy dokładnie wysprzątać całe mieszkanie, łącznie z praniem dywanów, zasłon, pluszaków, myciem powierzchni gładkich. Leczenie nie polega więc wyłącznie na podaniu farmaceutyków, ale również na zadbaniu o prawidłową higienę wszystkich domowników oraz poinformowaniu otoczenia (np. przedszkola, szkoły, do której uczęszcza dziecko), aby zatrzymać falę kolejnych zarażeń.

„Domowe sposoby” stosowane dawniej (z powodu braku farmakoterapii) nie dają gwarancji wyleczenia. Mogą one jednak, podobnie jak preparaty ziołowe, suplementy diety, dieta bogata w błonnik oraz warzywa i owoce wspomagać leczenie farmakologiczne. Przyczynią się do odbudowy śluzówki jelit i zadbają o prawidłową motorykę przewodu pokarmowego. W celu potwierdzenia diagnozy, należy udać się do lekarza. Dobierze on rodzaj leczenia według indywidualnych potrzeb i sytuacji pacjenta. Gdy u dziecka/ dorosłego zdiagnozowane zostaną owsiki, konieczne jest wprowadzenie leczenia farmakologicznego u danego pacjenta i obowiązkowo u wszystkich członków rodziny. Pacjent przyjmuje lek przeciwpasożytniczy, dla dzieci dostępny np. w wygodnej formie zawiesiny zawierającej pyrantel. Preparaty ziołowe, suplementy diety oraz dieta bogata w błonnik, warzywa, owoce mogą wspomagać leczenie farmakologiczne, pomogą w odbudowie śluzówki jelit i zadbają o prawidłową motorykę przewodu pokarmowego. Aby leczenie było skuteczne, kurację należy powtórzyć po dwóch – trzech tygodniach. Ponieważ leki działają na dorosłe osobniki, a nie na ich jaja. Ponowne przyjęcie leku zwiększa szansę na wytrucie tych pasożytów, które wylęgły się z jaj po pierwszej dawce leku.

Owsica występuje tylko u ludzi, nie ma możliwości zarażenia się od zwierząt. Kupno zwierzątka domowego nie narazi więc syna na powrót owsicy.

Jeśli syn ponownie ma objawy owsicy, zalecam pobranie wymazu z odbytu w kierunku owsików. Rutynowo zaleca się 3-krotne takie badanie, dzięki czemu szansa na potwierdzenie zarażenia sięga 90%. Jeżeli nie mamy możliwości zaopatrzenia się w gotowy zestaw do pobrania wymazu z odbytu w kierunku owsików (niedostępne w aptekach, rzadko dostępne w laboratoriach parazytologicznych), można takie badanie wykonać domowym sposobem przy pomocy taśmy klejącej albo patyczka owiniętego folią spożywczą. Próbkę należy zweryfikować w laboratorium parazytologicznym. Jeśli Pani przypuszczenia potwierdzą się, proszę udać się do lekarza w celu dobrania indywidualnego leczenia dla synka.

Niestety owsikami mogą zarazić się również niemowlaki. Owsica łatwo i szybko się przenosi. Zapadają na nią głównie małe dzieci, u których zachowania higieniczne nie są jeszcze nawykiem oraz członkowie ich rodzin (także osoby dorosłe). Można się nią zarazić, przede wszystkim przy całodobowym, bliskim kontakcie między domownikami. Istnieje również ryzyko (dużo mniejsze) zarażenia w miejscu pracy, zwłaszcza, gdy w otoczeniu są chorzy. Stąd dorośli mogą stanowić źródło zarażenia dla niemowlęcia. We wczesnym okresie choroby można nie być jej świadomym, gdyż objawy są wtedy zazwyczaj słabo wyrażone lub w ogóle ich brak. W bardziej zaawansowanych stadiach owsicy - trudno jest jednak przeoczyć świąd towarzyszący chorobie. Jak w każdym przypadku, dotyczącym zdrowia niemowlaków, należy zgłosić się do pediatry, przeprowadzić dokładną diagnozę oraz podjąć decyzje, co do dalszych kroków. Żaden z leków przeciwpasożytniczych nie jest dopuszczony do stosowania go u dzieci poniżej 2 r.ż.

Tak to prawda, leczeniu farmakologicznemu muszą się poddać wszyscy domownicy. Aby leczenie było skuteczne, kurację farmakologiczną należy powtórzyć po dwóch – trzech tygodniach. Jest to ważne ponieważ lek działa tylko na dorosłe osobniki, a nie na ich jaja. Ponowne przyjęcie leku zwiększa szansę na wytrucie tych pasożytów, które wylęgły się z jaj po pierwszej dawce leku. Łącznie leczenie trwa więc ok. miesiąca, zakładając, że uda się wdrożyć wszystkie elementy procesu jednocześnie – lek przeciwpasożytniczy, dokładne sprzątanie i wzmożona higiena osobista oraz poinformowanie placówki, do której uczęszcza dziecko.

Oczywiście, przyczyną mogą być owsiki, jako że świąd w okolicy odbytu należy Do najczęstszych jej objawów. Jeśli Pani dziecko drapie się po pupie, przede wszystkim należy obejrzeć okolicę odbytu dziecka w godzinach nocnych. Jeżeli znajdzie Pani około 1 centymetrowe białe, ruchliwe, jedno-centymetrowe niteczki, to oznacza, że dziecko ma owsicę. Należy jednak zweryfikować swoje podejrzenie w laboratorium parazytologicznym (pobrać robaczki do pojemnika, najlepiej z solą fizjologiczną) i je zbadać. Jeśli nie uda się Pani znaleźć dorosłych robaków polecam pobrać wymaz z odbytu w kierunku owsików. Rutynowo zaleca się 3-krotne takie badanie, dzięki czemu szansa na potwierdzenie zarażenia sięga 90%. Jeżeli nie mamy możliwości zaopatrzenia się w gotowy zestaw do pobrania wymazu z odbytu w kierunku owsików (rzadko dostępne w aptekach), można takie badanie wykonać domowym sposobem przy pomocy taśmy klejącej albo patyczka owiniętego folią spożywczą. Próbkę należy zweryfikować w laboratorium parazytologicznym.

Niestety owsikami mogą zarazić się również niemowlaki. Owsica łatwo i szybko się przenosi. Występuje tylko u ludzi, stąd siostrzeniec nie mógł „zarazić się nigdzie na dworze”. Na owsicę zapadają głównie małe dzieci, u których zachowania higieniczne nie są jeszcze nawykiem oraz członkowie ich rodzin (także osoby dorosłe). Można się nią zarazić, przede wszystkim przy całodobowym, bliskim kontakcie między domownikami. Istnieje również ryzyko (dużo mniejsze) zarażenia w miejscu pracy, zwłaszcza, gdy w otoczeniu są chorzy. Stąd dorośli mogą stanowić źródło zarażenia dla niemowlęcia. We wczesnym okresie choroby można nie być jej świadomym, gdyż objawy są wtedy zazwyczaj słabo wyrażone lub w ogóle ich brak. W bardziej zaawansowanych stadiach owsicy - trudno jest jednak przeoczyć świąd towarzyszący chorobie. Jak w każdym przypadku, dotyczącym zdrowia niemowlaków, należy zgłosić się do pediatry, przeprowadzić dokładną diagnozę oraz podjąć decyzje, co do dalszych kroków. Żaden z leków przeciwpasożytniczych nie jest dopuszczony do stosowania go u dzieci poniżej 2 r.ż. U osób powyżej drugiego roku życia aby skutecznie i bezpiecznie pozbyć się problemu owsików należy wdrożyć leczenie lekiem przeciwpasożytniczym. Do powodzenia kuracji niezbędne jest również wyeliminowanie źródeł zarażenia wtórnego. Aby nie dochodziło do ponownego zarażenia zależy dokładnie wysprzątać całe mieszkanie, łącznie z praniem dywanów, zasłon, pluszaków, myciem powierzchni gładkich. Leczenie nie polega więc wyłącznie na podaniu farmaceutyków, ale przede wszystkim na zadbaniu o prawidłową higienę wszystkich domowników.

Zapalenie sromu może towarzyszyć owsicy. Kobiety i dziewczynki mogą wówczas uskarżać się na nieprzyjemne swędzenie i pieczenie sromu (zapalenie sromu). Jest to spowodowane najczęściej zajęciem tej okolicy przez owsiki. Jeżeli u Pani nadal istnieje podejrzenie owsicy zalecam rozważenie wdrożenia leczenia pod kątem owsików oraz konsultację z lekarzem ginekologiem, który zdiagnozuje problem i podejmie odpowiednie leczenie. Jeśli pozbyła się Pani pasożytów, tym bardziej powinna się Pani zgłosić do ginekologa celem znalezienia przyczyny objawów.

Pani Magdo, aby móc szczegółowo porozmawiać o Pani stanie, lekarz musi mieć dostęp do pełnego wywiadu oraz wyników Pani badań. Proszę skonsultować wszystkie wątpliwości z lekarzem prowadzącym w szpitalu. On będzie w stanie udzielić Pani więcej informacji. Życzę dużo zdrowia dla Pani i córeczki!

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy kobietę ciężarną z potwierdzoną owsicą należy leczyć przyczynowo. Stanowi to problem terapeutyczny, a podejście do niego powinno być indywidualne. Żaden z leków nie jest dopuszczony do stosowania w czasie ciąży. Brakuje wystarczających danych (kontrolowanych badań) dotyczących bezpieczeństwa stosowania leków na owsicę u kobiet ciężarnych. W przypadku leków zawierających pyrantel badania na zwierzętach nie wykazały szkodliwego wpływu na płód. Jednak ze względu na brak kontrolowanych badań klinicznych, dotyczących stosowania embonianiu pyrantelu u kobiet w ciąży, nie zaleca się stosowania się tego produktu leczniczego, z wyjątkiem przypadków, w których przewidywane korzyści dla matki przewyższają ryzyko dla płodu. Decyzja o leczeniu powinna być zatem podjęta po dokładnym rozpatrzeniu sytuacji, próbie określenia masywności zarażenia u ciężarnej, zgłaszanych przez nią dolegliwości. Zawsze decyzja musi być wspólna – lekarza i ciężarnej. Kobieta musi wyrazić pisemną zgodę na zastosowanie leczenia. Należy zwrócić szczególną uwagę na skrupulatne przestrzeganie zasad leczenia niefarmakologicznego, do których należy dokładne codzienne sprzątanie mieszkania, częsta zmiana bielizny, pranie i prasowanie odzieży i pościeli, wietrzenie pomieszczeń. Ciężarna matka dziecka z owsicą powinna często myć ręce i nie spać w jednym łóżku z zarażonym dzieckiem. Powinna również dbać o codzienne wypróżnienia (np. pestki dyni pobudzające perystaltykę przewodu pokarmowego) i odpowiednią dietę z dużą zawartością błonnika i białka, a z ograniczeniem węglowodanów.

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy kobietę ciężarną z potwierdzoną owsicą należy leczyć przyczynowo. Stanowi to problem terapeutyczny, a podejście do niego powinno być indywidualne. Żaden z leków nie jest dopuszczony do stosowania w czasie ciąży. Brakuje wystarczających danych (kontrolowanych badań) dotyczących bezpieczeństwa stosowania leków na owsicę u kobiet ciężarnych. W przypadku leków zawierających pyrantel badania na zwierzętach nie wykazały szkodliwego wpływu na płód. Jednak ze względu na brak kontrolowanych badań klinicznych, dotyczących stosowania embonianiu pyrantelu u kobiet w ciąży, nie zaleca się stosowania się tego produktu leczniczego, z wyjątkiem przypadków, w których przewidywane korzyści dla matki przewyższają ryzyko dla płodu. Decyzja o leczeniu powinna być zatem podjęta po dokładnym rozpatrzeniu sytuacji, próbie określenia masywności zarażenia u ciężarnej, zgłaszanych przez nią dolegliwości. Zawsze decyzja musi być wspólna – lekarza i ciężarnej. Kobieta musi wyrazić pisemną zgodę na zastosowanie leczenia. Należy zwrócić szczególną uwagę na skrupulatne przestrzeganie zasad leczenia niefarmakologicznego, do których należy dokładne codzienne sprzątanie mieszkania, częsta zmiana bielizny, pranie i prasowanie odzieży i pościeli, wietrzenie pomieszczeń. Ciężarna matka dziecka z owsicą powinna często myć ręce i nie spać w jednym łóżku z zarażonym dzieckiem. Powinna również dbać o codzienne wypróżnienia (np. pestki dyni pobudzające perystaltykę przewodu pokarmowego) i odpowiednią dietę z dużą zawartością błonnika i białka, a z ograniczeniem węglowodanów.

U trzylatka można spokojnie zastosować leczenie farmakologiczne. Aby skutecznie pozbyć się owsików konieczne jest dwukrotne przyjęcie leku w odstępie 2-3 tygodni. Dla dzieci istnieje możliwość podaży leków w wygodnej formie zawiesiny zawierającej pyrantel. Preparat jest dostępy bez recepty. Zalecam konsultację z lekarzem, który potwierdzi diagnozę i dobierze indywidualnie do potrzeb synka najbardziej adekwatne leczenie. „Domowe sposoby” stosowane dawniej (z powodu braku farmakoterapii) nie dają gwarancji wyleczenia. Mogą one jednak, podobnie jak preparaty ziołowe, suplementy diety, dieta bogata w błonnik oraz warzywa i owoce wspomagać leczenie farmakologiczne. Przyczynią się do odbudowy śluzówki jelit i zadbają o prawidłową motorykę przewodu pokarmowego.

Nie jest to do końca prawda. Owsica to faktycznie jedna z najczęstszych chorób pasożytniczych przewodu pokarmowego. Chorobą zarażamy się przez spożycie skażonego jedzenia, wkładanie do ust palców lub przedmiotów, na których znajdują się jaja owsika. Także wdychając zanieczyszczone inwazyjnymi jajami powietrze lub kurz domowy. Brudne ręce, przedmioty codziennego użytku takie jak zabawki, ręczniki, pościel, sztućce – wszędzie tam może znajdować się źródło choroby. Żeby jednak istniała możliwość zarażenia się, w środowisku musi znajdować się źródło pierwotne, czyli osoba z owsicą. Jeżeli jednak w domu wszyscy są zdrowi, ssanie palca nie stanowi zagrożenia w kontekście owsicy. Na owsicę chorują przede wszystkim dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (3-7 lat), wobec których upomnienia: Nie wkładaj palców do buzi!, Umyj ręce! - mimo, że często powtarzane, nie zawsze są skuteczne. Jeżeli w rodzinie lub najbliższym otoczeniu jest osoba z owsicą, jaja pasożyta krążą w środowisku. Stąd również dzieci, które zamiast smoczka ssą palec narażone są na szybszy kontakt z jajami owsikaów.

Zarażenie owsikami nie powoduje ostrej biegunki. Najczęstszymi jej sprawcami są wirusy lub bakterie.

Owsicy nie towarzyszy gorączka. Jeżeli zarażenie jest bardzo masywne, a choroba trwa już wiele miesięcy lub lat, może dojść do stanu zapalnego jelita grubego. Wówczas mogą wystąpić objawy zapalenia, jednym z nich (ale nie jedynym) może być gorączka. Zdecydowanie zalecam wizytę u pediatry w najbliższym czasie. Stany gorączkowe u dziecka wymagają dosyć pilnej diagnostyki.

Początkowo, a także przy zarażeniu niewielką liczbą owsików dziecko może nie mieć żadnych objawów choroby. Nasilają się one wraz z długością trwania zarażenia oraz zarażeniem większą liczbą tych pasożytów. Najczęściej główną dolegliwością jest nieprzyjemne swędzenie w okolicy odbytu, które wzmaga się przede wszystkim wieczorem i w nocy. Jeśli choroba trwa długo, może towarzyszyć jej szereg innych symptomów. Swędzenie towarzyszące poruszającym się owsikom może prowadzić do zaburzenia snu u dziecka (bezsenność, nadmierna senność, wybudzanie się w nocy, "wędrowanie" po łóżku). Jeśli choroba trwa długo, jako konsekwencja przewlekłego zmęczenia wynikającego z niewyspania, owsica może powodować bladość skóry, "sińce" i "worki" pod oczami oraz prowadzić do kłopotów z koncentracją. Dziecko często staje się nadpobudliwe i niespokojne. Objawami tego może być zgrzytanie zębami i moczenie nocne. Maluch może mieć gorszy apetyt. Z tego powodu może chudnąć i słabo przybierać na wadze. Jeśli Pani dziecko drapie się po pupie przede wszystkim obejrzeć okolicę odbytu dziecka w godzinach nocnych. Jeżeli znajdzie Pani około 1 centymetrowe ruszające się robaczki, to oznacza, że dziecko ma owsicę. Należy jednak zweryfikować swoje podejrzenie w laboratorium parazytologicznym (pobrać robaczki do pojemnika, najlepiej z solą fizjologiczną) i je zbadać. Jeśli nie uda się Pani znaleźć dorosłych robaków polecam pobrać wymaz z odbytu w kierunku owsików. Rutynowo zaleca się 3-krotne takie badanie, dzięki czemu szansa na potwierdzenie zarażenia sięga 90%. Jeżeli nie mamy możliwości zaopatrzenia się w gotowy zestaw do pobrania wymazu z odbytu w kierunku owsików (rzadko dostępne w aptekach), można takie badanie wykonać domowym sposobem przy pomocy taśmy klejącej albo patyczka owiniętego folią spożywczą. Próbkę należy zweryfikować w laboratorium parazytologicznym.

Niestety owsikami mogą zarazić się również noworodki. Owsica bardzo łatwo i szybko się przenosi. Zapadają na nią głównie małe dzieci, u których zachowania higieniczne nie są jeszcze nawykiem oraz członkowie ich rodzin. Można się nią zarazić, przede wszystkim przy całodobowym, bliskim kontakcie między domownikami. Jak w każdym przypadku, dotyczącym zdrowia noworodków, należy zgłosić się do pediatry, przeprowadzić dokładną diagnozę i podjąć decyzje, co do dalszych kroków. Żaden z leków przeciwpasożytniczych nie jest dopuszczony do stosowania go u noworodka.

Jak najbardziej, owsica bardzo łatwo i szybko się przenosi. Zapadają na nią głównie małe dzieci, u których zachowania higieniczne nie są jeszcze nawykiem, ale także członkowie ich rodzin. Można się nią zarazić, przede wszystkim przy całodobowym, bliskim kontakcie między domownikami lub osobami przebywającymi stale w "zamkniętym" środowisku. Najbardziej narażone są osoby, które śpią w tym samym mieszkaniu, zdecydowanie rzadziej do zarażenia może dojść w przedszkolu lub szkole. Chorobą zarażamy się przez spożycie skażonego jedzenia, wkładanie do ust palców lub przedmiotów, na których znajdują się jaja owsika, a także poprzez wdychanie powietrza z unoszącymi się w nim jajami inwazyjnymi, a następnie połykanie wprowadzonych tą drogą do jamy ustnej jaj. Brudne ręce, przedmioty codziennego użytku takie jak zabawki, ręczniki, pościel, sztućce – wszędzie tam może znajdować się źródło zarażenia. Dlatego zaleca się, żeby leczeniu farmakologicznemu poddali się wszyscy domownicy. Aby leczenie było skuteczne, kurację należy powtórzyć po dwóch – trzech tygodniach.

Cykl leczenia należy zacząć od przyjęcia leku (dla małych pacjentów np. w formie zawiesiny). Leczeniu farmakologicznemu powinni się poddać równocześnie wszyscy domownicy. Wizyta u lekarza jest wskazana, aby potwierdzić diagnozę. Aby leczenie było skuteczne, kurację należy powtórzyć po dwóch – trzech tygodniach. Ponieważ leki działają na dorosłe osobniki, a nie na ich jaja, ponowne przyjęcie leku zwiększa szansę na wytrucie tych pasożytów, które wylęgły się z jaj po pierwszej dawce leku. Do powodzenia kuracji niezbędne jest również wyeliminowanie źródeł zarażenia wtórnego. Aby nie dochodziło do ponownego samozarażenia (które ma miejsce, gdy dziecko przenosi jaja owsika z okolicy odbytu do ust) należy dziecku krótko obcinać paznokcie, założyć na noc na ręce rękawiczki lub skarpetki, a rano dokładnie umyć okolicę okołoodbytniczą. Nie należy leczonego dziecka kłaść spać w tej samej pościeli, w której spało zanim zaczęło przyjmować leki. Znajdujące się tam jajeczka mogą stanowić źródło ponownego zarażenia. Należy także dokładnie wysprzątać całe mieszkanie, łącznie z praniem dywanów, zasłon, pluszaków, myciem powierzchni gładkich Leczenie nie polega więc wyłącznie na podaniu farmaceutyków, ale przede wszystkim na zadbaniu o prawidłową higienę dziecka i wszystkich domowników. Jeśli wśród osób zarażonych są dzieci chodzące do przedszkola/ szkoły, konieczne jest zawiadomienie placówki. Wówczas dyrekcja powinna poinformować wszystkich rodziców i wychowawców o przypadku owsicy wśród podopiecznych oraz zintensyfikować zabiegi higieniczne w przedszkolu.

Do najczęstszych objawów owsicy należy przede wszystkim świąd w okolicy odbytu. W tej części ciała można zauważyć owsiki - białe, ruchliwe, jedno-centymetrowe niteczki. W sporadycznych przypadkach jest to możliwe, aby zaobserwować je w stolcu. Jeśli choroba trwa długo, może towarzyszyć jej szereg innych symptomów. Początkowo, a także przy zarażeniu niewielką liczbą owsików dziecko może nie mieć żadnych objawów choroby. Nasilają się one wraz z długością trwania zarażenia oraz zarażeniem większą liczbą tych pasożytów. Swędzenie towarzyszące poruszającym się owsikom może prowadzić do zaburzenia snu u dziecka (bezsenność, nadmierna senność, wybudzanie się w nocy, "wędrowanie" po łóżku). Jeśli choroba trwa długo, jako konsekwencja przewlekłego zmęczenia wynikającego z niewyspania, owsica może powodować bladość skóry, "sińce" i "worki" pod oczami oraz prowadzić do kłopotów z koncentracją. Dziecko często staje się nadpobudliwe i niespokojne. Objawami tego może być zgrzytanie zębami i moczenie nocne. Maluch może mieć gorszy apetyt. Z tego powodu może chudnąć i słabo przybierać na wadze. Jeśli Pani dziecko drapie się po pupie polecam pobrać wymaz z odbytu w kierunku owsików. Rutynowo zaleca się 3-krotne takie badanie, dzięki czemu szansa na potwierdzenie zarażenia sięga 90%. Jeżeli nie mamy możliwości zaopatrzenia się w gotowy zestaw do pobrania wymazu z odbytu w kierunku owsików (niedostępne w aptekach, rzadko dostępne w laboratoriach parazytologicznych), można takie badanie wykonać domowym sposobem przy pomocy taśmy klejącej albo patyczka owiniętego folią spożywczą. Próbkę należy zweryfikować w laboratorium parazytologicznym.