Problemy z analizą i syntezą wyrazów

[Gość ida]

Tomek niebawem kończy 6 lat . Już jak trzyletnie dziecko znał praktycznie wszystkie literki, tak sam z siebie, nie uczyliśmy go tego, zawsze bardzo dużo mu czytaliśmy. Ale pomimo, że od tak dawna zna wszystkie literki i pomimo, że w przedszkolu Panie kładą dość duży nacisk na przygotowanie do nauki czytania i pisania to do tej pory przeliterowanie nawet najprostszego wyrazu stanowi dla Tomka spory problem (mimo, że jest naprawdę bardzo inteligentnym dzieckiem) Również panie w przedszkolu zwróciły naszą uwagę na ten problem i zaleciły ćwiczenia z dzieckiem w domu. Tak też próbuję robić, ale kiedy tylko próbuję przejść na słowa dłuższe niż dwuliterowe , Tomek zaraz wpada w czarną rozpacz, że on się tego nigdy nie nauczy , i że wszystkie dzieci w przedszkolu to potrafią tylko nie on :(. W tym momencie zastawiliśmy Tomka w zerówce w jego starym przedszkolu, do właściwej nauki czytania ma więc jeszcze rok, ale martwię się po pierwsze aby nie miał trudnych początków w szkole za rok (bo jest bardzo wrażliwym dzieckiem), po drugie: czy jego problemy nie mogą zwiastować dysleksji ? Stąd moje dwa pytania: jak mogę wykonywać z nim ćwiczenia w formie zabawy, aby za bardzo nie stresować go tym tematem, oraz drugie pytanie: czy w tym wieku wskazane byłoby już wykonanie badań w kierunku dysleksji, aby odpowiednio się do tego problemu przygotować?

[Joanna Matanowska]

Witam Panią serdecznie,

dojrzałość analizy i syntezy słuchowej to rzeczywiście bardzo ważny aspekt przygotowania do nauki czytania i pisania. Oczywiście tę umiejętność dziecko nabywa stopniowo: najpierw potrafi podzielić wyraz na sylaby, następnie prawidłowo różnicuje samogłoskę na początku słowa (ok. 5 lat), później spółgłoskę na początku słowa (w wieku ok. 5,5). 6-latek, gotowy do nauki pisania i czytania faktycznie powinien potrafić głoskować proste słowa, natomiast proszę pamiętać, że na uzyskanie takiej gotowości Tomek ma jeszcze prawie rok. U każdego dziecka dojrzewanie różnych funkcji percepcyjnych może przebiegać w nieco innym tempie. Wówczas warto wspierać i stymulować rozwój określonych funkcji.
Bardzo słuszna jest Pani intuicja, iż przede wszystkim nie wolno chłopca zniechęcić do aktywności związanych głoskami i literkami. Podpowiadam kilka zabaw, które pomogą stymulować dojrzewanie analizy i syntezy słuchowej, ale. też będą doskonałą okazją do przyjemnego spędzania czasu razem:
- szukamy jak najwięcej przedmiotów znajdujących się w pokoju, których nazwy zaczynają się na określoną głoskę (zaczynamy od samogłosek, następnie – spółgłoski),
- „łańcuchy słów” – pierwsza osoba mówi słowo, druga musi powiedzieć słowo, rozpoczynające się głoską, która kończyła poprzednie słowo itd...,
- „wędkarze” – przygotowujemy niewielkie papierowe rybki, na każdej rybce umieszczamy obrazek o prostej nazwie (kot, hak, ryba, lampa, nos itp.), do rybek przymocowujemy metalowe spinacze, każdy uczestnik zabawy ma wędkę zakończoną magnesem, polecamy dziecku złowić rybkę, na której jest .... (głoskujemy nazwę któregoś obrazka, np. k-o-t), dziecko, które jeszcze nie głoskuje, może podawać tylko pierwszą głoskę słowa, które ma „złowić” rodzic.
Należy pamiętać, iż trening analizy i syntezy słuchowej słów rozpoczynamy od syntezy, czyli my głoskujemy słowo, a dziecko ma powiedzieć, jakie to jest słowo. Dopiero po wielu zabawach, usprawniających różnicowanie głosek na początku, końcu wyrazu oraz syntezę (składanie słów z podanych głosek) możemy spróbować analizy słuchowej (głoskowania), np. wykorzystując te same rybki – dziecko może złowić tylko tę rybkę, której obrazek „przegłoskuje”. Kolejną zasadą powinna być wymiana, czyli raz zadanie zadaje rodzic - wykonuje dziecko, raz zadaje dziecko – wykonuje rodzic (oczywiście poziom powinien być dostosowany do możliwości). W końcu najważniejsza zasada: podczas ćwiczeń/zabaw dziecko powinno odnosić sukcesy, tylko wtedy będzie zmotywowane, aby dalej ćwiczyć oraz będzie wierzyło we własne możliwości.
Jeżeli mimo ćwiczeń, zabaw i pracy w przedszkolu, w II semestrze roku szkolnego Tomek nadal nie zacznie głoskować, doradzam badanie psychologiczne – na terenie przedszkola lub w poradni psychologiczno – pedagogicznej, które pozwoli dokładnie określić, czy przyczyną trudności jest niedojrzałość percepcyjna, a także pozwoli dobrać odpowiednie oddziaływania terapeutyczne.
Niedojrzałość obrębie analizy i syntezy słuchowej w tym wieku może być symptomem ryzyka dysleksji (dysleksji w tym wieku jeszcze nie stwierdzamy), natomiast wcale nie musi oznaczać, iż w kolejnych latach dziecko będzie miało specyficzne trudności w nauce czytania i pisania (czyli tzw. dysleksję rozwojową). Po to wcześniej diagnozujemy i dobieramy odpowiednie oddziaływania terapeutyczne, aby stymulować sery rozwoju dziecka, które tego wymagają i zminimalizować ryzyko wystąpienia trudności w przyszłości.

Życzę wiele pogody ducha i radości ze wspólnie spędzanego czasu!
Joanna Matanowska